В новых Домах культуры Северной Осетии активно открываются кружки и секции

Цæгат Ирыстоны культурæйы ног Хæдзæртты разæнгардæй гом кæнынц къордтæ æмæ секцитæ

17.05.2018

13:05

русский / иронау

На часах 16:00. Солистка Казачьего хора Валентина Маликова спешит на репетицию в Дом культуры станицы Николаевской. И так каждый день, уже почти 60 лет подряд.
По ее признанию, вокальным искусством, по нынешним меркам, она занялась поздно – в 16 лет.

«Всю жизнь я здесь прожила. С 16 лет хожу на хор. Мне скоро будет 73 года», – рассказывает Валентина Маликова.

Казачий хор станицы Николаевской ни на день не прекращал свои репетиции, хоть и за более чем полувековую историю, переживал самые разные времена. Сложнейшим оказалось отнюдь не перестроечное время. Буквально, еще год назад в здании протекала крыша, не было отопления, отсутствовали элементарные удобства.

«Обогревателями отапливали мы и даже кода без отопления были – все равно ходили на хор. Одетые, но все ходили», – отметила Маликова.

Жители станицы Николаевской звонили во все колокола, писали во все инстанции, просили обратить внимание на плачевное состояние Дома культуры. Помощь пришла от главы республики. Во время визита в этот населенный пункт, Вячеслав Битаров пообещал оказать содействие в решении вопроса.

«Работники культуры вообще по натуре своей энтузиасты. Но порой мы уже теряли надежду. Аварийная крыша была в зрительном зале. Мы долго ждали, надеялись. Вячеслав Битаров нас посетил в 2016 году. Я все беды ему высказала, и он пообещал, что будет этим вопросом заниматься. В середине 2017 года прошла информация, что мы попадаем под федеральную программу капительного ремонта. Конечно, эта весть была воспринята очень радостно не только работниками и участниками коллектива, но и жителями всей станицы», – подчеркнула директор ДК Людмила Собиева.

В обновленное здание дома культуры перешло самое ценное – коллектив. Профессионалы, отличные педагоги, люди с горячим сердцем. Те, кто в самые сложные времена, остались верны себе и станице. На сегодняшний день в Доме культуры функционируют 8 секций. В студии национальных танцев занимаются практически все дети станичников. Уместить желающих на одной сцене не удается. Юных танцоров разделили на три группы – по возрастам. Таким образом, сцена станичного ДК практически всегда заполнена до отказа. 6-летняя Элина Майрамова пришла на танцы в местный дом культуры еще до реконструкции здания, вспоминает, что приходилось заниматься в теплых вещах, так как отопление практически отсутствовало. Сегодня же – совсем другое дело. Ничего не отвлекает от любимого занятия, которое обещает стать делом жизни.

«Когда я вырасту – я хочу танцевать в ансамбле «Алан». Чтобы моя мечта сбылась, я пришла в Дом культуры на осетинские танцы. Меня учитель хвалит, что у меня получается «хонга» и «симд», – поделилась своими планами Элина Майрамова.

Благодаря программе «Развитие культуры и туризма» на 2013-2020 годы», культурно обогатилась не только станица Николаевская. В Михайловском, население которого насчитывает около 10 тысяч человек, Дома культуры ждали более 25 лет.

Когда искали землю под его строительство, в центре селения места не нашлось. Пришлось возводить здание на окраине. Но, оттого оно не стало менее популярным. 200 человек, преимущественно школьники, ежедневно спешат в новый ДК на репетиции.

«Я здесь работаю относительно недавно: как открыли клуб – состав новый. Условия отличные – все хорошо. Акустика хорошая, сцена удобная, но единственный минус – кулис нет. При создании концертной программы могут трудности возникнуть. Мы практически неделю вели набор. У нас сейчас занимаются порядка 200 человек – это 3 группы», – рассказал хореограф ДК с. Михайловское Алексей Багаев.

Вершить культурную революцию новому Дому культуры помогает филиал сельской библиотеки. Для большей доступности и популярности его было решено разместить тут же. По словам библиотекаря Эльвиры Маргиевой, особым спросом у сельчан пользуются книги на родном языке, зарубежная классика и детективы.

В рамках госпрограммы в Северной Осетии уже построено 4 дома культуры: в Виноградном, Михайловском, Н. Батако и Коста. Частично отремонтированы ДК в Дигоре и селении Цалык. Капитально – в Эльхотово, Лескене, В. Фиагдоне, Николаевской, Комгароне. В планах: постройка домов культуры в Ахсарисаре и Заманкуле, а также капитальный ремонт досуговых центров в Сурх-Дигоре и Чиколе.

Кристина 15-Бериева

Сахатыл 16:00 сахаты. Хъазахъхъы æмзарды солисткæ Валентина Маликова тагъд кæны репетицимæ Николаевская станицæйы культурæйы Хæдзармæ. Æмæ афтæ алы бон дæр, ныр 60 азы бæрц. Йæ ныхæстæм гæсгæ, вокалон аивадмæ æрæгмæ бацыд – 16-аздзыдæй.

"Цæрæнбонты ам фæцардтæн. 16 азы мыл куы сæххæст, уæдæй фæстæмæ цæуын æмзардмæ. Тагъд мыл 73 азы æххæст кæны", – радзырдта Валентина Маликова.
Николаевская станицæйы хъазахъхъы æмзард иу бон дæр йæ репетицитæ нæ ныууагъта, афтæмæй алыхуызон рæстæджытæ бавзæрста. Уæззаудæр рацарæзты дуг нæ уыд. Иу афæдзы размæ агъуысты уæлхæдзар хъаргæ кодта, нæ уыд хъармкæнынад, хуымæтæг æнцойуæттæ дæр дзы нæ уыд.

"Хъармгæнæнтæй пайда кодтам, хъарм куы нæ уыд, уæддæр цыдыстæм. Хъармкондæй, фæлæ не 'ппæт дæр цыдыстæм, ", – фæбæрæг кодта Маликова.
Николаевская станицæйы цæрджытæ фыстой æппæт инстанцитæм. Æххуыс фæзынд республикæйы сæргълæууæгæй. Ацы цæрæн пунктмæ балцы рæстæджы Битарты Вячеслав ацы фарст аскъуыддзаг кæнынæй зæрдæ бавæрдта.

"Культурæйы кусджытæ энтузиасттæ сты. Фæлæ нæ ныфс нал уыд. Кæлæддзаг уæлхæдзар кæсджыты залы уыд. Бирæ фенхъæлмæ кастыстæм, нæ зæрдæ дардтам. Битарты Вячеслав нæм 2016 азы æрбацыд. Мæ хъæстæгтæ йын ракодтон, æмæ мын зæрдæ бавæрдта, ацы фарст кæй аскъуыддзаг кæндзæн, уымæй. 2017 азы куыд рабæрæг, афтæмæй бахаудыстæм бындурон цалцæгады федералон программæмæ. Кæй зæгъын æй хъæуы, ацы хабарыл тынг бацин кодтой канд кусджытæ æмæ коллективы архайджытæ нæ, фæлæ æппæт станицæйы цæрджытæ", – бахахх кодта культурæйы Хæдзары директор Собиты Людмилæ.

Культурйы Хæдзары ноггонд агъуыстмæ рахызт æппæты зынаргъдæр хæзна – коллектив. Профессионалтæ, иттæг хорз ахуыргæнджытæ, удæй рæсугъд адæм. Æппæты зын уавæрты дæр фæндвидардзинад чи равдыста йæхи раз дæр æмæ станицæйы раз дæр. Абоны бон культурæйы Хæдзары сæ куыст кæнынц 8 секцийы. Национ кæфтыты секцийы архайынц станицæйы цæрджыты æппæт сывæллæттæ. Æппæт архайджытæ иу сценæйыл цæугæ дæр нæ кæнынц. Æвзонг кафджыты адих кодтой æртæ къордыл – кармæ гæсгæ.

Афтæмæй, станицæйы культурæйы Хæдзар æппынæдзух дæр дзаг у. 6-аздзыд Майрæмты Элинæ кафджытæм агъуысты реконструкцийы размæ æрбацыд. Йæ ныхæстæм гæсгæ-иу арæх кафыдысты хъармкондæй, уымæн æмæ агъуыст нæ хъарм кодта. Абон та – бынтон æндæр хъуыддаг. Ницæуыл тыхсынц, сæ уарзон хъуыддаг кæнын сæ ницы хъыгдары.
"Куы сыстыр уон, уæд кафдзынæн ансамбль "Алан"-ы. Мæ бæллиц сæххæст кæныны тыххæй бацыдтæн культурæйы Хæдзары ирон кафджытæм. Ахуыргæнæг мæ æппæлы, "хонгæ" æмæ мын "симд" хорз кæй уайынц, уый тыххæй", – раргом кодта йæ фæндтæ Майрæмты Элинæ.

Программæ "Культурæ æмæ туризмы рæзт"-ы руаджы канд Николаевская станицæ нæ фæхъæздыгдæр ис. Михайловскы, йæ адæмы нымæц 10 мин адæймаджы бæрц у, культурæйы Хæдзармæ ныр 25 азæй фылдæр æнхъæлмæ кæсынц. Зæххы хай йын куы агуырдтой, уæд ын хъæуы астæу бынат нæ разынд. Уыйадыл агъуыст хъæугæрон аразын райдыдтой. Фæлæ уый тыххæй къаддæр уарзон нæу. 200 адæймаджы, сæ фылдæр скъоладзаутæ, æрвыл бон тагъд кæнынц репетицитæм культурæйы ног Хæдзармæ.

"Ам хæрз æрæджы кусын: клуб куы байгом, уæд сконд аивта. Заманайы уавæртæ – алцыппæт дæр хуызæнæн. Хорз акустикæ, æнцонвадат сценæ, иунæг фиппаинаг – кулисæтæ дзы нæй. Концертон программæ кæнгæйæ хъуыддаг фæзындæр уыдзæн. Адæм къуырийы бæрц æвзæрстам. Ныртæккæ нæм 200 адæймаджы бæрц архайы – 3 къорды", – радзырдта Михайловскы культурæйы Хæдзары хореограф Багаты Алексей.

Культурæйы ног Хæдзарæн культурон революци кæныны хъуыддаджы æххуыс кæны хъæуы чиныгдоны филиал. Амынд филиал æнцонвадаты тыххæй æрбынат кодта культурæйы Хæдзары. Чиныгдоны кусæг Мæргъиты Эльвирæйы ныхæстæм гæсгæ, хъæуы цæрджытæ арæхдæр агурынц ирон æвзагыл фыст чингуытæ, фæсарæйнаг классикæ æмæ детективтæ.

Паддзахадон программæйы фæлгæты Цæгат Ирыстоны ныридæгæн арæзт æрцыд культурæйы 4 хæдзары: Виноградныйы, Михайловскы, Ног Бæтæхъойы æмæ Къостайы хъæуы. Хайгай цалцæггонд æрцыдысты Дигора æмæ Цæлыччы культурæйы Хæдзæрттæ. Бындурон хуызы – Елхотты, Лескены, Уæллаг Фиагдоны, Николаевскæйы, Комгæроны. Æввахс рæстæджы арæзт æрцæудзæн культурæйы Хæдзæрттæ Æхсæрысæры æмæ Заманхъулы, бындурон хуызы цалцæггонд æрцæудзысты Сырх-Дыгуры æмæ Цыколайы фæлладуадзæн центртæ.